Velferðarlausn að kínverskri fyrirmynd

Forsjárhyggjan á sér ekki alltaf slæmar hliðar. Nema hvað? Heimurinn er fullur af fólki sem vill láta gott af sér leiða og dreymir um að leiða almenning með náðarvisku sinni. "Skipað gæti ég, væri mér hlýtt" er skrifað skýrum stöfum á skjaldarmerki þeirra. Kínverskir ráðamenn hafa ekki enn efni á að boða vestrænar velferðarlausnir þar sem fullorðnir og umkomulausir eru reknir inn á stofnanir. Við munum eftir laginu um kassana, alla eins. Þeir bíða enn um sinn á lækjarbakkanum við Guluá merktir: Made in Scandinavia.

Heiðra skaltu föður þinn og móður viljirðu ná langt í starfi

Athugasemdir

[Ósk Sigurðardóttir, 9.4.2007 kl. 19:30]

Sæll Ólafur,

ég verð að segja að ég hef hugsað mikið um hina nýju alþjóðlegu Empowerment stefnu sem að stefnir að því að gera einstaklinga betur til þess fallna að sjá um sig sjálfa. En málið er bara að við höfum eyðilagt svo margt með stofnana áherslum í stað fjölskylduvænlegra gilda. Eins og Habermas skrifar (systemverden/livsverden) þá manipulerar systemet med borgarana via "den store mængde information" sem er tilstaðar í samfélaginu í dag. Hvernig ætlum við að fara að því að snúa blaðinu við. Er hægt að breyta um gildi 1,2 og 3 þegar við erum búin að gera alla háða kefinu? Íslendingar eru til að mynda ca. 20 árum á eftir Dönum í samfélagsþjónustu og það eru ekki nógu mörg úrræði í boði. Og þar sem 1. og 2.stigs þjónusta er ekki nógu góð, enda allir inni á stofnunum með vandamál sem "ættu" að hafa geta leyst annarstaðar.

Hvað segirðu um þessar hugrenningar mínar? 

[Ólafur Als, 9.4.2007 kl. 20:56]

Á morgun...

[Ólafur Als, 10.4.2007 kl. 15:07]

Satt best að segja þekki ég ekki vel til Jürgen Habermas en kannast vid umræðuna um að borgararnir séu að drukkna í hafi upplýsinga. Ætli þessi gildi, sem þú nefnir, hafi með trúarbrögðin að gera, eða jafnvel veðurfar, sem verkar jú á allt? Er ekki sagt að menningin suður frá sé fjölskylduvænni? Sem frjálshyggjumaður tel ég nauðsynlegt að einstaklingurinn hafi ekki einungis val, heldur sé hann meðvitaður um sína kosti. En hver á að sinna slíku? Hver á að sortera hismið frá kjarnanum?

Ef empowerment stefnan á að vera svar við gagnrýni á velferðarsamfélagið er það í góðu lagi mín vegna. Ein stærsta gagnrýni mín er að allt of margir vilja bjarga okkur frá okkur sjálfum. Velferðin er af því tagi að óendanlegur straumur vandamála, sem borinn er uppi af fjölmiðlum, þrýstihópum, stjórnmálaöflum o.s.frv. verður að leysa af yfirvöluldum - og allt kostar sitt. Ég held að fjölmargir skynsamir stjórnmálamenn hafi fyrir margt löngu áttað sig á þessu, jafnvel þeir sem eru "til vinstri", og nú er þetta frekar spurning um að deila og drottna. Tími stórra breytinga er að baki víða á Vesturlöndum og stofnanaveldið tekið við - og þá erum við komin að okkar vandamáli. Í raun er því þegar svarað. Eina mögulega leiðin er að gera smávægilegar breytingar. Annað mun reyna um of á aðra þræði og við erum ekki reiðubúin að sleppa alfarið hendi okkar af velferðarkössunum. Til þess eru þeir of þægilegir.

Ég er reyndar ósammála að samfélagsþjónustan sé 20 árum "á eftir" - það er stórum ýkt af einhverjum ástæðum sem ég ætla ekki að fara ofan í saumana á nú. Hins vegar þurfa Danir, og fjölmörg "eldri" samfélög önnur, að leggja meira til þessa málaflokks, sem varðar umönnun eldri borgara, og víða í N-Evrópu eru borgararnir mun sáttari við velferðina og umhyggjusemi yfirvalda en á Íslandi. Kæmi mér ekki á óvart að Spánverjar væru á svipuðum nótum hvað þetta varðar.

Á hvaða stigi sérðu fyrir þér að hinir undirliggjandi straumar velferðarsamfélagsins muni sleppa hendi sinni af þeirri "stjórnun" og "skrifræði" sem velferðarsamfélagið og aðrar risa-stofnanir einkenna? Ekki er þess að merkja t.d. í Evrópusambandinu. Ég sé ekki aðrar leiðir en að efla sjálfsábyrgð og þar með að taka afleiðingum gjörða sinna, öðrum kosti er um fegrunaraðgerðir að ræða...

[Ósk Sigurðardóttir, 11.4.2007 kl. 11:55]

Þú segir "að allt of margir vilja bjarga okkur frá okkur sjálfum" og að við séum "..ekki reiðubúin að sleppa alfarið hendi okkar af velferðarkössunum". Ég er alveg sammála þessu. Málið er að við verðum alltaf hluti af kerfinu hvort sem okkur líkar betur eða verr. En ég vil taka hér dæmi um valdbeitingu og línudans kerfisins. Dæmið er frá Danmörku, þar sem þú býrð þar; Ef þú missir vinnuna þá ferð þú sjálfkrafa á atvinnuleysisbætur og verður að skila inn ákveðnum "vinnuseðlum í hverri viku. Þú ert settur í "aktivering" og mátt segja 2-3x nei við vinnu sem þér er boðin. Ef þú segir nei, missir þú bæturnar. Gott og vel, auðvitað er ekkert frítt! Málið er bara að ástæðan fyrir þessu er að samfélagið vill ekki að þú verðir enn stærri byrgði, þ.e ef þú t.d verður enn háðari kerfinu vegna þunglyndi, kvíða o.sfr. vegna atvinnuleysisins. Við verðum aldrei alveg laus við afskipti, þó svo að við predikum það að fólk eigi sjálft að taka meiri ábyrgð. 

Þú ert ekki sammála því að Ísland sé á eftir; en það sem ég hef starfað á geðdeildum í Danmörku og á Íslandi, tel ég mig hafa ágætis reynslu af þeim málum. Á Íslandi eru ekki nógu góð  úrræði í 1. og 2 stigs þjónustu, sem að sannast með  sífellt fleiri komum á BUGL. Einnig eru málunum þannig háttað að vegna reglna frá tryggingarstofnun og sveitafélögum,   "verða" skólarnir oft á stimpil frá BUGL til að geta borgað fyrir auka aðstoð inn í bekkinn. Þetta þykir mér mjög skrítið  samfélag sem treystir alfarið á greiningar frá WHO;  ICD-10 eða DSM-IV. 

En, áfram með empowerment - meira vald og ákvarðanartaka til hins almenna borgara um sitt eigið líf.